Witaj na stronie przedszkola Samorządowego w Skale

Mowa ma ogromny wpływ na rozwój dziecka, szczególnie w wieku przedszkolnym i szkolnym. Daje możliwość precyzyjnej komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie swoich myśli, własnych opinii i uczuć. Poziom językowej komunikacji w dużej mierze wpływa na sukcesy edukacyjne, zawodowe oraz stosunki z innymi ludźmi. Czasem koniecznym do szczególnie intensywnej pracy skierowanej na rozwój związanych z mową sprawności jest okres przedszkolny, zatem jeżeli słyszymy że nasze dziecko mówi nieco inaczej niż jego rówieśnicy, nieprawidłowo wymawia poszczególne głoski lub nie mówi wcale to możemy z nim przeprowadzić w formie zabawy szereg różnorodnych ćwiczeń usprawniających mowę.

 

Należy jednak pamiętać o pewnych zasadach:

 

1. Zajęcia usprawniające umiejętność porozumiewania się powinny być dla dziecka przyjemnością, zabawą, jednym ze sposobów nawiązywania kontaktu i spędzania czasu ze swoimi opiekunami .

2. Cel zabawy powinien być uświadomiony i w miarę możliwości konsekwentnie realizowany.

3. Stopień trudności powinien być dostosowany do wieku i możliwości dziecka.

4. Czas ich trwania powinien być dostosowany do wydolności i wieku dziecka .

5. Ćwiczenia z dzieckiem wymagają systematyczności i wytrwałości.

6. Do zabaw wykorzystujemy lustro, w którym dziecko będzie mogło obserwować twarz swoją i opiekuna.

 

Pierwszą grupą ćwiczeń wspomagających rozwój mowy są ćwiczenia słuchowe z wykorzystaniem bodźców niewerbalnych.

 

I tak należą do nich ćwiczenia:

 

• rozpoznawanie dźwięków instrumentów

• rozpoznawanie głosów zwierząt

• rozpoznawanie różnych dźwięków z otoczenia

• rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich

• różnicowanie rytmu

• różnicowanie liczby dźwięków .

 

Drugą grupą ćwiczeń wspomagających rozwój mowy są ćwiczenia z wykorzystaniem dźwięków mowy :

 

• ćwiczenia słuchu fonematycznego (np. różnicowanie wyrazów, różnicowanie głosek, różnicowanie dźwięków mowy ze wspomaganiem za pomocą gestów rąk)

• ćwiczenia słuchu prozodycznego i realizacji melodii wypowiedzi (odtwarzanie melodii wypowiedzi drugiej osoby)

• ćwiczenia iloczasu (zaznaczenie długiej wypowiedzi samogłoski aaaaaa... długim paskiem papieru a krótkiej wypowiedzi /a/ krótkim paskiem papieru, następnie osoba dorosła wymawia dźwięk, a zadaniem dziecka jest zróżnicowanie ich iloczasu poprzez wskazanie paska odpowiedniej długości. Ćwiczenie to powtarzamy w dniu następnym, stosując inne samogłoski)

• ćwiczenia tempa wypowiedzi ( ujmujemy dłonie dziecka w nasze ręce i wymawiając wyrazy ,,ma-ma", ,,ta-ta" klaszczemy w taki sposób, aby wydzielić sylaby. Następnie to samo, powoli, wystukujemy na bębenku. Po chwili zmieniamy tempo- szybko wymawiamy i wystukujemy zdanie, dbając jednocześnie o wyraźne wymawianie głosek. Zadanie dla dziecka jest następujące: my wypowiadamy zdania- jedno w tempie wolnym, drugie w tempie szybkim- a dziecko klaszcze lub gra)

• ćwiczenia akcentu wypowiedzi (akcent wyrazowy to uwydatnienie jednej z sylab w wyrazie, poprzez zwiększenie jej donośności, przez jej przedłużanie, a także zmianę wysokości. Podajemy dziecku wzór wypowiedzi, ćwiczenie przez naśladownictwo)

• ćwiczenia słuchu fonetycznego(podczas oglądania obrazków nazywamy różne przedmioty. Wymawiamy wyraz /rower/ prawidłowo, maskotka powtarza za nami nieprawidłowo /Rower/, czyli z głoską /r/ francuską. Tłumaczymy, że takie wymówienie jest nieprawidłowe, ponieważ mieszkamy w Polsce. Następnie podajemy naprzemiennie prawidłowe i nieprawidłowe brzmienia. Po chwili dziecko ocenia wypowiadane przez maskotkę wyrazy)

 

Trzecia grupa to ćwiczenia rozumienia wypowiedzi i ćwiczenia pamięci słownej.

 

Umiejętność rozumienia wypowiedzi słownych pojawia się pod koniec pierwszego roku życia. Poprzedza czynność wypowiadania się. Najpierw uczymy się rozumieć wypowiedzi innych, potem uczymy się mówić. Oto przykłady ćwiczeń pamięci słownej : do zabawy tej będzie potrzebny woreczek lub nieprzezroczysta reklamówka i kilka drobnych zabawek. Wkładamy przedmioty do woreczka (3-5) – każdy przedmiot nazywamy przynajmniej 2- krotnie. Część zasadnicza ćwiczenia polega na wykonaniu polecenia: ,,wyjmij np. lalkę. Następnie wydłużamy zdanie :,,wyjmij lalkę, misia i klocek. "Zadanie utrudniamy dodając kolejne elementy. Inne zabawy to zapamiętywanie kolorów, wykonywanych czynności np. w zabawie w ,,dom".

 

Następnie ćwiczenia rozwijające słownictwo, ćwiczenia w budowaniu zdań i dłuższych 

wypowiedzi.

 

Zbyt ubogi zasób słów ogranicza zarówno rozumienie tego, co mówimy do dziecka, jak i formułowanie przez dziecko pełnej wypowiedzi. Ćwiczenia rozwijające słownictwo są ściśle połączone z zajęciami dotyczącymi rozumienia poleceń słownych. Ćwiczenia te mogą i powinny być prowadzone przy każdej okazji, wtedy gdy dziecko obserwuje to, o czym mówimy np. podczas ubierania się uczymy nazw ubrań i ich części, podczas jedzenia uczymy nazw produktów żywnościowych itd. Należy jednak pamiętać, że wprowadzane słowa to nie tylko nazwy przedmiotów , zwierząt, ubrań, produktów żywnościowych, ale także nazwy czynności, cech i właściwości przedmiotów (wielkość , kształt, kolor ...) oraz stanów emocjonalnych ( radość, zdziwienie, przyjaźń...), określenia relacji przestrzennych i czasowych.

 

Kolejna grupa to ćwiczenia oddechowe , ćwiczenia głosowe i ćwiczenia aparatu artykulacyjnego.

 

Przykłady ćwiczeń oddechowych :

 

• wdech nosem (usta zamknięte) i wydech ustami .Usta w czasie wydechu ułożone jak przy wymowie głoski /u/

• dmuchanie na płomień świecy, piłkę, kulkę z waty, wiatraczek, przez słomkę do szklanki z wodą.

 

Przykłady ćwiczeń głosowych :

 

• mruczenie , chrapanie , psikanie

• ,,przesadna artykulacja samogłosek": a, o, e, u, i

•  

Przykłady ćwiczeń aparatu artykulacyjnego :

 

•  opuszczanie i unoszenie ku górze żuchwy

• ruchy żuchwy w poziomie (naśladowanie żucia gumy)

• ruchy żuchwy do przodu i do tyłu

• wysuwanie i spłaszczanie warg złączonych

• zakładanie wargi dolnej na górną i górnej na dolną

• cmokanie (wargi zaciśnięte)

• dmuchanie (przez wargi w kształcie dzióbka, bokiem)

• parskanie

• półuśmiech

• przesadna artykulacja samogłosek w różnych układach warg  :a-i-o, e-u-y,a-i-u, a-e-u,a-u-a,a-o-i

• nadymanie policzków

• wysuwanie i cofanie języka

• przenoszenie języka od kącika do kącika warg

• wysuwanie języka na brodę

• oblizywanie dolnej wargi i brody

• unoszenie języka do nosa

• oblizywanie górnej wargi ruch okrężny języka wokół warg

• wypychanie językiem policzków

• kląskanie językiem

• wysuwanie szerokiego języka na wargi

• spłaszczanie i zwężanie języka

 

Ćwiczenia wykonujemy razem z dzieckiem, każdego dnia , przez kilka minut przed lustrem. Jeżeli dziecko odmawia współpracy, nie ma efektów, bądź pojawiają się wątpliwości zapraszamy na bezpłatne konsultacje do Poradni.